Geplande lezingen Herman Broers 2025:
dinsdag 1 april, Amersfoort, Niercongres: Het land van de kunstnier (samen met Paul Gundlach) - Nierstichting
dinsdag 15 april, Blankenham: Bert Knipmeijer en het Nederlands Onderduikersparadijs - Historische Vereniging IJsselham
donderdag 15 mei, Emmeloord: Bert Knipmeijer en het Nederlands Onderduikersparadijs - Historisch Informatiepunt, bibliotheek
vrijdag 6 juni, New Orleans (VS): Dokter Kolff en de uitvinding van de kunstnier - ASAIO Congres (zoom)
Gebaseerd op zijn jarenlange biografisch onderzoek en zijn meest recente boek De man die miljoenen levens redde vertelt Herman Broers je een van de spannendste uitvindersverhalen van Nederland gedurende de twintigste eeuw: de ontwikkeling van de kunstmatige nier door uitvinderarts Willem Kolff (1911-2009).
Waarom lukte het hem wel, en al die onderzoekers in tachtig jaar daarvoor niet om de nierfunctie van de mens over te nemen? Hoe zag die machine eruit? Hoe kwam hij op het idee, en hoe wist hij het apparaat te maken, terwijl de Duitse bezetter hem steeds verder in de problemen bracht? Een spannend verhaal van visie, vastberadenheid en hoop in donkere dagen. En over hoe de uitvinder vervolgens emigreerde en in Amerika uitgroeide tot de vader van de kunstorganen. Een bijzondere medisch innovator - die doorwerkte tot hij ver in de negentig was - aan wie de mensheid, of ze het beseft of niet, miljoenen levens te danken heeft. Tot op de dag van vandaag.
De stad Kampen was ooit een levendige studentenstad met twee (theologische) universiteiten en vier HBO-opleidingen. In de jaren tachtig domineerden duizenden studenten het straatbeeld van deze gesloten en overwegend calvinistische stad die ze met hun branie van binnenuit veranderden. Hoe snel het studentenbolwerk opkwam, zo snel was het ook weer voorbij.
Herman Broers schreef over het mirakel van academiestad Kampen het boek Blauw Haar dat een begrip werd in de geschiedschrijving over de Kamper 'akademies'. In zijn gelijknamige lezing vertelt hij over de achtergronden van deze bijzondere episode in de wording van het Nederlandse hoger onderwijs, en hoe dit een stempel drukte op een van de oudste steden van ons land. En waar zijn ze gebleven, de studenten van toen?
Nooit wilde Bert Knipmeijer (1912-1971) meer praten over de oorlog, terwijl hij werd geroemd als de hoeder van het Nederlands Onderduikers Paradijs. Hij redde met gevaar voor eigen leven duizenden uit handen van de bezetter door ze te laten onderduiken tussen de grote aantallen landarbeiders die hij moest werven voor ontginning van de Noordoostpolder. Op het in oorlogstijd drooggevallen, 48.000 hectare tellende, lege Nieuw Land, wilde iedereen iets van hem: de bezetter, het verzet, de Rijksdienst en de duizenden bange zielen die hij er in die enorme leegte verstopte.
Knipmeijer zweeg en stierf jong. Groot eerbetoon bleef uit, behalve een straatnaam, een herdenkingssteentje en een plaatje op straat bij het Onderduikersbankje in Emmeloord. Terwijl zijn makkers van toen tientallen jaren na de bevrijding nog altijd wezen naar hem: ‘De Knip’, de onverschrokkenste van allemaal.
Hoe wordt een eenvoudige Drentse jongen een verzetsleider op het Nieuwe Land om zich na de bevrijding daarvan af te keren en de rest van zijn leven zou werken voor een drankenhandel van een omstreden oorlogswinstmaker?
Bert Knipmeijer (1912-1971), hoeder van het Nederlands Onderduikers Paradijs.
